De 4 hechtingsstijlen (welke heb jij?)

Waar gaan we het over hebben in deze blog?

1. Wat zijn hechtingsstijlen?
2. De Veilige hechtingsstijl
3. De Angstige hechtingsstijl
4. De Vermijdende hechtingsstijl
5. De Gedesorganiseerde hechtingsstijl
6. Het verschil tussen de vier hechtingsstijlen

Wat zijn hechtingsstijlen?

Een hechtingsstijl is de manier waarop je emotioneel reageert in een relatie, gebaseerd op ervaringen uit je vroege jeugd. Het bepaalt hoe je omgaat met intimiteit, verbinding en iemand heel dichtbij laten komen. Sommige mensen voelen zich veilig in relaties, terwijl anderen juist meer afstand houden of zich snel onzeker voelen. Het is alsof je een onzichtbare bril op hebt die beïnvloedt hoe je verbinding maakt met anderen, zonder dat je het zelf altijd doorhebt. Gelukkig staat je hechtingsstijl niet vast en kun je die veranderen, als je eenmaal begrijpt hoe deze werkt. Als je meer wil lezen over wat precies een hechtingsstijl is, klik dan hier. Er zijn 4 hechtingsstijlen: één veilige, en drie onveilige hechtingsstijlen.

 

De 4 hechtingsstijlen: Veilige hechtingsstijl 

Laten we beginnen met de veilige hechtingsstijl. Dat houdt in dat jij toen jij een kindje was, toen jij een baby was, vooral tussen 0 en 7 is dit heel erg belangrijk, dat je ouders had die er voor je waren als je ze nodig had. Die op jouw ingetuned waren, die jouw emotionele behoeften aanvoelde en die konden vervullen, die warm en liefdevol waren. Op een consistente manier.

Dat zorgt op langere termijn als je dat keer op keer op keer op keer meemaakt voor een veilige hechtingstijl.

En wat je daar nu van merkt als je volwassen bent, is dat het voor jou redelijk makkelijk is om relaties aan te gaan. Relaties zijn eigenlijk altijd wel een beetje uitdagend, maar je gaat ze aan en je vertrouwt erop dat die ander het beste met je voor heeft. Je vertrouwt er ook op dat jij liefde waard bent. Je kunt mensen dichtbij laten komen en tegelijkertijd vind je het ook oké om alleen te zijn of een tijdje alleen te zijn. Dus ben je ook best wel goed op jezelf.

Dus er zit weinig spanning rondom het hele relatie gebeuren. Het is veilig om in een relatie te zitten, om intimiteit op te zoeken en het is veilig om dat niet te hebben. Het voelt ook oké om door conflict heen te gaan, bijvoorbeeld. Dat merk je allemaal als je veilig gehecht bent. Gelukkig is dat nog het grootste gedeelte van de mensen op dit moment. Het is ongeveer 50 à 60 procent van de mensen, dus ook weer niet super veel eigenlijk.

 

Veilige en onveilige hechtingsstijlen 

Het aantal mensen met een veilige hechtingsstijl wordt steeds minder. Er zijn allerlei theorieën waarom dat zo is, maar het aantal mensen met veilige hechtingsstijl wordt heel snel minder. Dat is super interessant en tegelijkertijd betekent dat dat er wat werk aan de winkel is, want we gaan nu de onveilige hechtingsstijlen bespreken. Ik wil nu alvast zeggen dat als je je daarin herkent, het betekent niet dat je gedoemd bent of dat je dit voor de rest van je leven gaat hebben. Absoluut niet. Absoluut, absoluut niet. Je kunt je hechtingsstijl helen. Je kunt die veranderen en uiteindelijk veilig gehecht worden. Dat is echt heel erg goed mogelijk.

 

De 4 hechtingsstijlen: Angstige hechtingsstijl 

Dus de drie onveilige hechtingsstijlen zijn ten eerste de angstige hechtingsstijl. Het ontstaat op verschillende manieren. Maar de meest voorkomende is dat je ouders of verzorgers had die wel liefdevol en warm op je behoefte in konden gaan, waarin je dus echt kon ontspannen en je veilig voelde om te huilen, om wat voor emotionele behoeften je ook had.

Alleen het was niet consistent, dus het was er af en toe en ook af en toe niet. En het kan zijn dat die ouder het heel druk had of dat er heel veel kinderen waren bijvoorbeeld. Dat zie je ook wel eens een grote gezinnen, dat er gewoon niet altijd in kan worden gegaan op de behoefte. Het is niet zo dat honderd procent van de tijd in moet gaan op behoefte. Als je nu zelf kinderen hebt en je nu denkt: "Hu help, wat een druk".  Dat is absoluut niet zo. Ik geloof dat het hooguit tachtig is ook al echt heel erg goed en zorgt voor een veilige hechtingsstijl.

Maar het kan dus zijn dat je ouders had die inconsistent daarin waren, die een burnout hadden een tijd of misschien zelfs een tijdje depressief zijn geweest, die door moeilijke momenten heen gingen in hun eigen leven en niet altijd het gevoel gaven dat je terechtkon bij die ouder.

En dat kan ervoor zorgen dat je dus als kindje een soort van aanpassingsmechanisme hebt ingezet om je vast te klampen, want die verbinding voelt zo goed en heb je als kindje eigenlijk ook echt nodig voor overleving op het moment dat je nog niet voor jezelf kunt zorgen.

Dus wat je dan ziet bij kindjes die een angstige hechtingsstijl hebben, is dat ze zich echt gaan vastklampen aan de ouder. Ze willen niet weg bij de ouders, huilen als de ouder weggaat en ze willen alleen maar bij die ouder zijn om die veiligheid te houden van de verbinding.

Wat je daarvan merkt nu als volwassenen in je relatie, is dat wanneer jij verbinding voelt met je partner, als je partner heel open staat en liefdevol is, dan voel je je goed, dan is alles oké. Dan kan je je ontspannen.

Maar zodra je partner wegtrekt om wat voor reden dan ook, want dat hoeft dus niet te zijn dat je partner jou even niet meer leuk vindt of boos op je is. Maar daar ben je meteen bang voor. Je bent bang dat er iets is. Je voelt dat die verbinding verbroken wordt en dat zorgt voor paniek. Dat triggert die paniek van vroeger.

En dat kan echt heel heftig zijn. Het is ook niet een bewust iets van: "oh mijn partner trekt weg en ik merk dat en ik vind dat vervelend". Kan echt een soort van overlevingsangst haast zijn omdat dat is waar het vandaan komt. En dan moet het weer goed komen. Het moet weer goed komen voordat jij je weer goed kan voelen.

Als je hierover meer wil weten, ik ben hier wat meer op ingegaan in de blog verlatingsangst, maar ook hoe het voelt op het moment dat je echt een soort crashstate hebt dat het heel erg getriggerd wordt. Want een angstige hechtingsstijl zorgt heel vaak voor verlatingsangst, dus dan kan je die blog lezen om er nog wat verder op in te gaan.

Angstig hechtingsstijl heeft ook bijvoorbeeld als je snel jaloers bent, je bent heel erg bezig met je relatie en met je partner en alles moet goed gaan en alles goed blijven gaan. Dus bedreigingen van buitenaf vind je heel bedreigend. Dat hoort ook bij de angstige hechtingsstijl.

 

De 4 hechtingsstijlen: Vermijdende hechtingsstijl 

Tegenover de angstige hechtingsstijl staat te vermijdende hechtingsstijl.

En wat die vaak hebben meegemaakt als kindje, is dat ze ouders hadden die het juist heel moeilijk vonden om in te gaan op hun emotionele behoeften, dus fysieke behoeften werden vaak wel helemaal aan voldaan. Dus je had genoeg te eten en te drinken. Misschien  werd op die manier juist heel goed voor je gezorgd dat je alles wat je je maar kon wensen.

Mocht je alle sporten doen die je maar wilde, alleen als het aankwam op emoties hadden je ouders daar misschien iets meer moeite mee. Dus ze vonden het moeilijk om warm en liefdevol aanwezig te zijn als jij overstuur was, als jij aan het huilen was, als jij boos werd. Wat je ook wel eens ziet in dit soort gezinnen is: "stel je niet zo aan. Je moet gewoon effe schouders eronder en doorzetten".

Dus emoties mochten er niet echt heel erg zijn en ouders zijn er of ongemakkelijk bij of wijzen dat af en keuren dat af. En wat dat doet als je dat keer op keer op keer meemaakt, is dat je dan denkt: "oké. Mijn behoefte en mijn emoties doen er niet toe. Daar word niet op ingegaan, dus ik sluit ze maar gewoon af".

En wat je dus ziet bij diegene met een vermijdende hechtingstijl is dat het heel moeilijk vinden om die behoefte te voelen en om hun emoties te voelen en toe te laten en überhaupt te kunnen benoemen. Alles is eigenlijk onderdrukt.

Er is gewoon niet zo heel veel gevoel. En waar dat toe leidt in relaties, is dat iemand met een vermijdende hechtingsstijl relaties echt heel lastig vindt. En al heel gauw een soort benauwd of haast overweldigd gevoel heeft in relaties. Alsof je je vrijheid mist en je eigenlijk vrij zou willen zijn. En je vindt het allemaal ingewikkeld en wilde eigenlijk niet mee dealen.

Dat is wat er vaak een beetje bij vermijdede hechtingsstijl onder zit.

Wat wel absoluut zo is, is dat je wel heel veel behoefte hebt aan verbinding, want dat is gewoon zo ontzettend menselijk. We zijn allemaal mensen en we hebben allemaal echt een soort diep verlangen naar verbinding. Alleen degenen met een verminderde hechting stijl vinden dat tegelijkertijd ook overweldigend en weten niet hoe ze het moeten doen. Ze zijn vaak ook bang dat er iets mis is met ze, dat er gewoon iets niet klopt.

En daardoor vinden ze het soms zelfs moeilijk om een relatie aan te gaan, om een commitment aan te gaan. Dus elk moment dat er commitment bij komt kijken, dan wordt ook deze hechtingsstijl echt heel erg getriggerd.
Dat zijn de angstige en de vermijdende hechtingstijl. De vermijdende leidt trouwens vaak tot bindingsangst. Als je daar meer over wil lezen dan, wilt weten, dan kun je deze blog lezen.

 

De 4 hechtingsstijlen: Gedesorganiseerde hechtingsstijl 

En dan de laatste onveilige hechtingstijl is degene die pas het laatst is ontdekt omdat die best wel ingewikkeld is. Dat houdt in dat deze hechtingsstijl iets heeft van allebei de andere onveilige hechtingsstijlen. Dus hij is wat moeilijker te herkennen.

Dit is de gedesorganiseerde hechtingsstijl. Dit gebeurt vaak bij ouders die wel warm en liefdevol kunnen zijn en soms juist super involved zijn op die manier. Maar die tegelijkertijd bijvoorbeeld heel plotseling boos kunnen worden of die heel kritisch kunnen zijn. Heel veel feedback geven over hoe je dingen beter kunt doen.

In wat meer extreme vorm zie je dit heel vaak, ook bij kinderen die mishandeld zijn of die alcoholistische ouders hebben, maar waar het in de kern op neerkomt. Het hoeft absoluut niet zo extreem te zijn om toch wel echt deze hechtingsstijl dominant te hebben.

Waar het in de kern op neerkomt is dat je eigenlijk spanning of angst voelt bij de ouder / de verzorger waar je dus eigenlijk ook verbinding mee wil. En waar dat voor zorgt is eigenlijk heel veel verwarring. En wat je ziet bij die kindjes is dat ze eigenlijk geen duidelijke strategie hebben hoe ze daarmee om moeten gaan.

Dus waar een kindje met angstige hechtingsstijl zich heel erg vastklampt aan de ouder en een kindje met een vermijdende hechtingsstijl de ouder eigenlijk een beetje links laat liggen en daar niet meer echt iets van verwacht, zie je bij de gedesorganiseerde dat eigenlijk van alles door elkaar heen gebeurt.

Het ene moment gaan ze daar naartoe en klampen ze vast, het volgende moment worden ze boos. Het volgende moment negeren ze de ouder, dus ze hebben geen vaste strategie. Daarom heet het ook gedesorganiseerd, er is geen organisatie in de strategie om die verbinding te hebben en te houden. Want dat is waar het eigenlijk alle hechtingsstijlen omgaat en wat zo ontzettend belangrijk is voor kleine kinderen voor een sociale en emotionele ontwikkeling.

Dus er zit voor iemand met een gedesorganiseerde hechtingsstijl heel veel spanning en angst rondom relaties. Je wil heel graag een relatie. Je wil eigenlijk ook heel graag heel intens samen zijn met iemand en een soort één worden en heel veel intense romantische gevoelens hebben. En tegelijkertijd ben je heel bang voor de echtheid van een relatie.

Dus zodra het echter wordt, zodra iemand dichterbij komt, dan creëer je ineens afstand en soms doe je dat redelijk bewust creëer je afstand. En heel vaak doe je dat door bijvoorbeeld boos te worden of je te irriteren, ergeren aan je partner of door te twijfelen, door heel erg in je hoofd te gaan zitten en op die manier afstand te creëren.

Er zijn allerlei mechanismen om te zorgen dat eigenlijk je in de grijze zone zit, noem ik het wel. Je bent niet uit de relatie, maar je bent ook niet helemaal in de relatie.

Dus waar de vermijdende hechtingsstijl echt meer uit de relatie is en het heel eng vind om überhaupt in de relatie te gaan of te komen. En de angstige hechtingsstijl juist heel erg vasthoudtaan die verbinding en de meeste intense dichtbij en intimiteit, zit de gedesorganiseerde daar tussen in en zie je dat ie ook heel erg heen en weer flipflopt.

Dus het ene moment wil je wel heel graag bij diegene zijn en soms is dat juist als je niet bij elkaar bent. Dan kan je heel erg een verlangen voelen. En het volgende moment komt diegene ineens te dichtbij, om wat voor reden dan ook. En dan gaan de deuren dicht. Dan gaat de rem erop en dan kun je dus allerlei strategieën inzetten om die ander op afstand te houden.

En dat op afstand houden, die strategie, die zet de vermijdende hechtingsstijl ook wel wat in. Maar de gedesorganiseerde flipflopt dus echt meer tussen angstig en vermijdend.

En de gedesorganiseerde heeft ook iets meer heftige emoties en heftige gevoelens. En het is super mega verwarrend. Dus je wordt soms echt helemaal gek van je eigen gedachten en weet gewoon niet meer waar je vanuit moet gaan en waar je op moet vertrouwen.

 

Het verschil tussen de vier hechtingsstijlen 

Dus dit is even een omschrijving van de vier hechtingsstijlen. Kijk vooral nu even hier naar.

Dit is even om er een soort van visueel iets aan te geven. Misschien is dat wel heel fijn om het even in een soort visueel iets te vangen. En dan zie je ook meteen echt al heel duidelijk de verschillen tussen veilig linksboven, angstig rechtsboven. Ga misschien even iets meer hier zitten, dan kan die wel wat groter, gedesorganiseerd rechtsonder en vermijdend linksonder.

En wat je dus ziet is dat de veilige en angstige hechtingsstijlen die zoeken intimiteit op, die zoeken die verbinding, die zoeken echt wat heel dicht bij elkaar zijn. Die zijn daar absoluut niet bang voor. Die willen dat juist graag.

Aan de andere kant heb je dus vermijdende en gedesorganiseerde hechtingsstijlen en die gaan dat uit de weg. Ze willen het allebei wel, allebei wel op een andere manier, het voelt anders voor allebei. Maar ze zijn er ook tegelijkertijd heel bang voor. Het voelt als te veel en overweldigend voor de vermijdende hechtingsstijl en voor de gedesorganiseerde hechtingsstijl voelt het gewoon echt heel, heel eng en bedreigend, ook al is dat niet altijd helemaal bewust.

Dus dat is al een verschil tussen deze twee kanten. En dan heb je de veilige en vermijdende hechtingsstijl, die voelen eigenlijk weinig angst en bij de veilige is dat omdat er weinig spanning en angst om relaties heen hangt. Bij de vermijdende is dat ook wel vaak omdat het onderdrukt wordt.

Alle gevoelens worden onderdrukt, inclusief spanning en angst, waardoor je dat niet niet echt kan voelen. Aan de andere kant heb je de angstige en gedesorganiseerde en daarbij is er juist wel heel veel angst en spanning.

Bij een angstige hechtingsstijl is dat rondom het moet goed gaan, het moet goed blijven gaan. Diegene moet in verbinding blijven met mij en open blijven en van me houden. En bij de gedesorganiseerde is het eigenlijk gewoon constante spanning en angst rondom "zit het wel goed tussen ons, voel ik wel genoeg? Moet ik niet meer voelen?".

En kan het heel erg heen en weer gaan tussen: "oh, vindt diegene me nog wel leuk of gaat hij me verlaten" en "vind ik diegene nog wel leuk? Of moet ik het eigenlijk uitmaken terwijl ik dat helemaal niet wil?"

Bij een gedesorganiseerde hechtingsstijl kan het heel goed dat je echt een soort constante angst en spanning voelt rondom alles met je relatie, waardoor je het gevoel kan krijgen van: "ik moet het uitmaken om me beter te voelen, om die angst en spanning weg te krijgen".

Wat dus ook tijdelijk opluchting zal geven omdat je niet meer te maken en niet meer hoeft te dealen met een relatie en alles wat ermee te maken heeft. Maar het lost het probleem niet op bij de wortel, want de wortel is die angstige hechtingsstijl.

Dus dit geeft al een beetje een soort inzicht hopelijk in de vier verschillende hechtingsstijlen en hoe ze verschillend zijn en hoe ze ook overeenkomen.

 

Je hebt nooit 100% één hechtingsstijl

En nogmaals, je hebt nooit honderd procent een hechtingsstijl. Het is heel vaak dat je één duidelijke dominante hechting stijl hebt, maar van alle vier wat. Dus je hebt ook sowieso wel iets van een veilige hechting stijl.

En daarbij is ook weer de gedesorganiseerde hechtingsstijl bijzonder in de trant dat die neigt altijd naar één van de twee en dat kan verschillen per relatie. Dus als jij in een vorige relatie bijvoorbeeld een hele heftige, heel veel heftige gevoelens hebt gehad en heel erg vastklampte aan diegene en heel graag wilde dat het werkte.

En je zit nu in een relatie die misschien wel gezonder is en beter voor je is, maar je voelt echt helemaal niks en je hebt allemaal twijfels. Dan kan het heel goed zijn dat je een gedesorganiseerde hechtingsstijl hebt en in deze relatie neigt naar vermijdend. En in de vorige relatie neigt naar angstig.

Je zal dan ook in de relatie zelf ook wel eens heen en weer gaan een beetje. Maar het is in ieder geval goed om te weten dat de gedesorganiseerde kan dus allebei de kanten opgaan en neigingen hebben tot allebei.

Als je deze blog later leest, zijn er op mij site allemaal blogs te vinden over de verschillen tussen deze verschillende hechtingsstijlen. Als je deze blog leest op de dag dat het uitkomt of vlak daarna, de komende tijd komen er veel meer blogs over de kenmerken van de verschillende hechtingsstijlen, wat de belangrijkste verschillen zijn, omdat het dus zo waardevol is om te weten welke richting stel jij hebt, welke hechting stel je partner heeft.

Het is allemaal niet zo dat je gedoemd bent. Welke hechtingsstijl je ook hebt. Het is heel goed te helen. En zelfs als jullie allebei onveilig gehecht zijn, dan is dat uitdagend. Maar dat is absoluut te helen. En kun je allebei veilig gehecht worden.

Als je benieuwd bent, ik heb een quiz gemaakt waarbij je kunt kijken welke hechtingsstijl jij dominant hebt. Die kun je hier, kun je invullen en dan krijg je ook meer informatie daarover.

Ik hoop dat het waardevol was voor je.

Dan voor nu, als je meer wil weten over hechtingsstijlen, wat überhaupt een hechtingsstijl is, dan kun je deze blog lezen.

Verder kun je op mijn hele site heel veel vinden over twijfel, bijvoorbeeld over zes oorzaak van twijfel die niet zegt over af en de ware is.

En weet dat jij nu al alle liefde waard bent of je veilig gehecht bent of onveilig gehecht bent, maakt niet uit. Je bent het al waard. Het is alleen zo dat het misschien moeilijker te herkennen is en moeilijker toe te staan is op het moment dat je onveilig gehecht bent.

En dat gun ik je zo enorm.

Heel veel liefs,
Paulien